Erzurum Kalesi ve Saat Kulesi

Yakutiye ilçesinde bulunan Erzurum Kalesi, merkeze 1 km uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Erzurum’un ve dağların panoramik manzaralarını sunan bir tepede bulunan Erzurum Kalesi’nin tarihi Urartular dönemine kadar gitmektedir. Persler, Romalılar, Bizanslılar, Saltuklular ve Osmanlılar tarafından da kullanılan kaleye, Saltuklular döneminde bir minare eklenmiş ve İstanbul’un fethinden sonra da önemli ölçüde yapılandırılmıştır.

Yüzyıllar boyunca askeri olarak kullanılan kale, 19.yüzyılda işlevini yitirmiş ve depo olarak kullanılmıştır. Bir dönem minaresi yıkılmış ve yeniden inşa edilerek bir Saat Kulesi eklenmiştir.

Erzurum Kalesi, kişi başı 7 TL giriş ücreti ödeyerek ziyaret edilebilir. İçinde görülecek pek bir şey olmasa da, hem tarihi atmosferi hem de manzaraları ile görülmeye değerdir.

Atatürk Evi Müzesi

Yakutiye ilçesinde Yukarı Mumcu mevkiinde bulunan Atatürk Evi Müzesi, merkeze 2 km uzaklıktadır. Ulaşım, Hastaneler Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Atatürk’ün, milli mücadelenin temellerini attığı Erzurum Kongresi sırasında iki ay boyunca kaldığı Atatürk Evi Müzesi, her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlamaktadır.

1800’lü yıllarda Erzurum’un önde gelen aileleri tarafından inşa edilen tarihi bir yapı içerisinde bulunan müze; ulu önderin kişisel eşyaları ve milli mücadele döneminden kalma koleksiyonu ile dikkat çekmektedir.

Anadolu genelinde en eski ve özgün Atatürk evlerinden biri olan Erzurum Atatürk Evi Müzesi’nde; Atatürk’ün çalışma odası, toplantı odası ve yatak odası görülebilir.

Milli mücadele hazırlıklarına tanık olan bu ev, aynı zamanda Cumhuriyet sözcüğünün ilk kez geçtiği yerdir.

Değerli koleksiyonu ile yılda 300 binden fazla ziyaretçi ağırlayan müze, Pazartesi günleri hariç 08:30 ile 17:00 saatlerinde ziyaret edilebilir.

Giriş ücretsizdir.

Türk İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi

Şehir merkezinde Rabia Ana mevkiinde bulunan Türk İslam Eserleri Ve Etnografya Müzesi, Yakutiye Medresesi’nin içinde bulunmaktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Selçuklu İmparatorluğu döneminde inşa edilen medrese içinde ziyaretçilerini ağırlayan Türk İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi, Erzurum’un kültürünü yansıtan zengin koleksiyonu ile dikkat çekmektedir.

Savaşlarda kullanılan aletler, el yazmaları, gündelik yaşamda kullanılan takı ve aksesuarlar ve İslam eserlerinin sergilendiği müze, Pazartesi günleri ziyarete kapalıdır. Diğer günlerde, 08:00 ile 17:00 saatleri arasında ziyaret edilebilir.

Türk İslam Eserleri Ve Etnografya Müzesi’ne giriş ücreti kişi başı 10 TL’dir. Fotoğraf çekimine izin verilmektedir.

Rüstem Paşa Kervansarayı

Yakutiye ilçesinde Ayazpaşa Caddesi üzerinde bulunan Rüstem Paşa Kervansarayı, merkeze 2 km uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Taşhan olarak da bilinen kervansaray, Osmanlı mimarisinin özelliklerini yansıtmaktadır. 14. yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamı Rüstem Paşa tarafından yaptırılmıştır.

Yıllarca gezginlerin ihtiyaçlarını karşılayan ve konaklama seçeneği sunan Rüstem Paşa Kervansarayı’nın içerisinde dükkanlar, ahırlar, imarethaneler, dinlenme yerleri ve mescit gibi bölümler bulunmaktadır.

Kesme taştan yapılan ve dikdörtgen avlusu bulunan, toplamda 32 odalı iki katlı bir yapı olan Rüstem Paşa Kervansarayı, sivri kemerli kapıları ile de görülmeye değerdir.

Kervansaray, günümüzde çok farklı atölyelere ve hediyelik eşya dükkanlarına ev sahipliği yapmaktadır. Buraya gidildiğinde, Erzurum’un meşhur oltu taşı ile yapılmış aksesuar ve hediyelik eşyaları satın alınabilir.

Taşhan, 09:00 ile 20:00 saatleri arasında ziyarete açıktır.

Yakutiye Medresesi

Yakutiye ilçesinde Lalapaşa mevkiinde bulunan Yakutiye Medresesi, şehir merkezinde bulunmaktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Şehrin sembolik yapılarından biri olan Yakutiye Medresesi, 12. yüzyılda hüküm süren İlhanlı hükümdarı Olcaytu Han döneminde yaptırılmıştır.

Yüzlerce yıldır orijinalliğini koruyan medrese, taş işçiliğinin güzel bir örneğidir. Hem iç mekanı hem kapalı avlusu hem de mimarisi ile görülmeye değerdir.

Yakutiye Medresesi, 08:00 ile 17:00 saatleri arasında ziyarete açıktır.

Giriş için ücret talep edilmemektedir.

Çifte Minareli Medrese

Şehir merkezinde bulunan Çifte Minareli Medrese, merkeze 1 km uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Hatuniye medresesi olarak da bilinen Çifte Minareli Medrese, Erzurum’un tarihi ve simgesel yapılarından biridir.

Selçuklu İmparatorluğu döneminde inşa edilmiş, mimarisi ve tarihi atmosferi ile dikkat çekici bir yapıdır. Şehir genelindeki kümbetlerin en büyüğü de bu medresededir.

Çifte Minareli Medrese, haftanın her günü 18:00’e kadar ziyarete açıktır.

Giriş ücretsizdir.

Üç Kümbetler

Şehir merkezinde Sultanmelik mevkiinde bulunan Üç Kümbetler, merkeze 1-2 km uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

12.yüzyılda inşa edildiği düşünülen Üç Kümbetler, etkileyici bir anıt mezar örneği olarak Anadolu topraklarında yüzlerce yıldır varlığını korumaktadır.

Emir Saltuk Bey ve kime ait olduğu bilinmeyen üç kümbetten oluşan Üç Kümbetler’in gizemi hala çözülmemiştir.

Haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Pasinler Kalesi

Pasinler ilçesinde Hasankale mevkiinde bulunan Pasinler Kalesi, şehir merkezine 40 km uzaklıktadır. Ulaşım, D-100 üzerinden sağlanmaktadır.

Erzurum’un tarihi kalelerinden biri olan Pasinler Kalesi, geçmişte İpek Yolu’nun üzerinde yer alması ile önemli bir tarihi yapıdır. Urartular döneminde inşa edildiği belirtilen Pasinler Kalesi, adını Pasinler Savaşı’ndaki stratejik öneminden almıştır.

1750 metre rakımlı bir tepe üzerindeki bu tarihi kale, ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Erzurum Tabyaları

Palandöken ilçesinde Uzun Ahmet mevkiinde bulunan Erzurum Tabyaları, şehir merkezine 17 km uzaklıktadır. Ulaşım, E-80 Karayolu üzerinden sağlanmaktadır.

Askeri savunmada önemli bir yere sahip olan tabyalar, Erzurum tarihinde de önemli bir rol oynamıştır. 20’den fazla tabyanın bulunduğu Erzurum’da, Osmanlı- Rus savaşları döneminde yapılan Mecidiye Tabyası ve Aziziye Tabyası özellikle önemlidir.

Taştan inşa edilen bu tarihi yapılar, özellikle tarih meraklılarının ilgisini çekmektedir.

Şehir merkezinin doğusundaki Erzurum Tabyaları, haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Çobandede Köprüsü

Köprüköy’de bulunan Çobandede Köprüsü, şehir merkezine 60 km uzaklıktadır. Ulaşım, Erzurum- Ağrı Yolu ve E-80 üzerinden sağlanmaktadır.

1200’lü yıllarda İlhanlı İmparatorluğu zamanında, dönemin veziri tarafından yaptırılan Çobandede Köprüsü, 6 kemer gözü bulunan ve gri ve siyah kesme taşlar kullanılarak inşa edilmiştir.

8.5 metre genişliğinde ve 1.28 km uzunluğundaki bu tarihi köprü, günümüze kadar varlığını koruması, İlhanlı ve Selçuklu mimari anlayışını yansıtması ile görülmeye değerdir.

Çobandede Köprüsü, haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Paşa Bey Konağı

Yakutiye ilçesinde Rabia Ana mevkiinde bulunan Paşa Bey Konağı, merkeze 1 km uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Şehrin simgesel yapılarından biri olan Paşa Bey Konağı, 1800’lü yıllarda inşa edilmiş bir Osmanlı konağıdır. 300 yıldır varlığını koruyan bu tarihi konak, günümüzde Hakem Akgül’e aittir.

Paşa Bey Konağı, ziyarete açıktır. Konağın içerisinde Erzurum tarihi ve Osmanlı kültürü hakkında bilgi sahibi olunabilir.

Paşa Bey Konağı, ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Ulu Cami

Yakutiye ilçesinde Camiikebir mevkiinde bulunan Ulu Cami, merkeze 1 km uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Şehir genelinde en eski tarihli cami olan Ulu Cami, 10. yüzyılda Saltuklu İmparatorluğu döneminde inşa edilmiştir. Oldukça büyük ve gösterişli bir cami olan Ulu Cami, Selçuklu mimarisinin de güzel bir örneğidir.

Anadolu topraklarında Saltuklu İmparatorluğunun en önemli eseri olarak gösterilmesi ile de özel bir yere sahiptir.

Ulu Cami, günümüzde hala ibadete ve ziyarete açıktır ve ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Lala Mustafa Paşa Cami

Yakutiye ilçesinde Lalapaşa mevkiinde bulunan Lala Mustafa Paşa Cami, merkeze 500 metre uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

14. yüzyılın ortalarında, Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilen Lala Mustafa Paşa Cami, bir Mimar Sinan eseri olması ile Erzurum tarihinde özel bir yere sahiptir.

Şehir genelindeki ilk Osmanlı camisi olan Lala Mustafa Paşa Cami, hem Mimar Sinan’ın eseri olması hem de Osmanlı mimarisinin etkileyici bir örneği olması ile görülmeye değerdir.

Lala Mustafa Paşa Cami, ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Caferiye Cami

Yakutiye ilçesinde Caferiye mevkiinde bulunan Caferiye Cami, merkeze 1 km uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

15.yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilen Caferiye Cami, 600 yıldır Erzurum şehir merkezinde varlığını korumaktadır.

Osmanlı mimari anlayışının güzel örneklerinden biri olan Caferiye Cami’nin yan tarafında bulunan Hacı Cafer Türbesi de ziyaret edilebilir.

Caferiye Cami, günümüzde hala ibadete ve ziyarete açıktır.

Öşvank Kilisesi

Uzundere ilçesinde bulunan Öşvank Kilisesi, şehir merkezine 85 km uzaklıktadır. Ulaşım, D-950 Karayolu üzerinden sağlanmaktadır.

9. yüzyılda inşa edildiği bilinen Öşvank Kilisesi, Grigor isimli bir mimar tarafından yapılmıştır.

Haç planlı olarak inşa edilen bu tarihi kilisenin bezemeleri, süslemeleri ve renkli taşları ile görülmeye değerdir.

Öşvank Kilisesi, haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Aziziye Tabyası

Şehir merkezinde Kurtuluş mevkiinde bulunan Aziziye Tabyası, merkeze 4 km uzaklıktadır. Ulaşım, 50. Yıl Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Anadolu topraklarında destansı bir mücadelenin simgesi olan Aziziye Tabyası, Osmanlı- Rus savaşlarının şehirdeki en önemli simgelerinden biridir.

93 harbi olarak bilinen Osmanlı – Rus Savaşı sırasında, vatanını savunan Erzurum halkı, verdiği mücadele ile Rus ordusunun geri çekilmesini simgeleyen Aziziye Tabyası; Erzurum’u savunmak için taşlardan inşa edilmiş bir yapıdır.

Nene Hatun’un kabrinin de yer aldığı bu yapı, tarihi atmosferi ile görenleri kendine hayran bırakmaktadır. Askerlerin ve halkın verdiği mücadeleyi temsil eden Aziziye Tabyası, hem kabir ziyareti hem de tarihe yolculuk yapmak için ziyaret edilebilir.

Giriş araçlar ile yapılmaktadır. Merkezden taksi tutularak da gidilebilir. Araba ile giriş ücreti 10 TL’dir.

İbrahim Paşa Cami

Yakutiye ilçesinde şehir merkezinde bulunan İbrahim Paşa Cami, merkeze 1 km uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Tarihi 16. yüzyıla uzanan ve Hükümet Konağı’na oldukça yakın bir konumda bulunan İbrahim Paşa Cami, dönemin valisi İbrahim Paşa’nın emriyle yapılmıştır.

Kare planlı ve tek kubbeli bir camidir. Beyaz mermer taşları ve mermerden yapılmış mihrabı da etkileyicidir.

Osmanlı mimarisinin Erzurum’daki etkileyici örneklerinden biri olan İbrahim Paşa Cami; 350 yıllık tarihi, huzurlu ortamı, taş duvarları ve süslemeleri ile görülmeye değerdir.

Cami, günümüzde hala ibadete açıktır ve ziyaretler ücretsiz olarak gerçekleştirilmektedir.

Bakırcı Cami

Şehir merkezinde Bakırcı Mahallesi’nde bulunan Bakırcı Cami, merkeze 2 km uzaklıktadır. Ulaşım, Hastaneler Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Bakırcılık yaparak cami yaptıran Bakırcı Hacı Mustafa tarafından yaptırılan ve Osmanlı mimarisinin güzel bir örneği olan Bakırcı Cami, 1720 yılında inşa edilmiş ve günümüze kadar varlığını korumuştur.

Geleneksel Erzurum camileri ile benzer bir plana sahip olan Bakırcı Cami; kare planlı, kesme taştan yapılmış bir camidir. Giriş kapısının üzerinde kitabesi bulunmaktadır. İç kısmında bazı süslemeleri görmek de mümkündür.

Günümüzde hala ibadete ve ziyarete açık olan Bakırcı Cami, haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Kurşunlu Cami

Yakutiye ilçesinde Mirza Mehmet Mahallesi’nde bulunan Kurşunlu Cami, merkeze 1 km uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Kitabesinde, 16. yüzyılda Şeyhülislam Feyzullah Efendi’nin emriyle yaptırıldığı yazmaktadır.

Kare planlı, sekiz kasnak kubbeli, kesme taştan yapılmış bir camidir ve ahşap minberinde bulunan ağaç işçiliği ile de oldukça etkileyicidir.

Kurşunlu Medresesi ile bitişik konumdaki cami, günümüzde hala ibadete ve ziyarete açıktır.

Haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Muratpaşa Cami

Şehir merkezinde Atalar mevkiinde bulunan Muratpaşa Cami, merkeze 500 metre uzaklıktadır. Ulaşım, Cumhuriyet Caddesi üzerinden sağlanmaktadır.

Osmanlı İmparatoru II. Selim döneminde, 1500’lü yıllarda inşa edilen Muratpaşa Cami, Erzurum’un önemli bir ibadet merkezidir. Sadrazam Kuyucu Murat Paşa’nın emriyle yapılan cami, adını da Murat Paşa’dan almıştır.

Avrupa üslubundaki süslemeleri, taş süslemeleri, yaprak ve çiçek motifleri ve tarihi atmosferi ile şehrin görülmeye değer camilerinden biridir.

Muratpaşa Cami, günümüzde hala ibadete açıktır ve ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

İspir Kalesi

İspir ilçesinde bulunan İspir Kalesi, şehir merkezine 145 km uzaklıktadır. Ulaşım, D-925 Karayolu üzerinden sağlanmaktadır.

1100’lü yıllarda İlhanlı İmparatorluğu döneminde şehri savunmak amacıyla inşa edilen İspir Kalesi, yüzyıllar boyunca varlığını korumayı başarmıştır. En önemli onarımı, Kanuni Sultan Süleyman döneminde görmüştür.

Yapımında, Çoruh Nehri’nin taşları kullanılmıştır. Minaresi, uzun yıllar boyunca bir gözetleme kulesi olarak kullanılmıştır.

İçerisinde görülecek pek bir şey olmasa da, tarih meraklılarının ilgisini çekebilecek bir kaledir. Haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Oltu Kalesi

Oltu ilçesinde Şehitler mevkiinde bulunan Oltu Kalesi, merkeze 115 km uzaklıktadır. Ulaşım, D-950 ve D-062 karayolları üzerinden sağlanmaktadır.

Oltu Çayı’ndaki bir tepenin üzerine konumlandırılan Oltu Kalesi’nin tarihi M.Ö 4. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Tarih boyunca pek çok medeniyet tarafından kullanılmıştır.

Selçuklu ve Osmanlı döneminde önemli onarımlar geçiren kale, Osmanlı İmparatorluğu döneminde gezginleri ağırlamak ve ihtiyaçlarını gidermek üzere bir kervansaray olarak hizmet vermiştir.

3000 metrekarelik bir alana yayılan ve kesme taştan inşa edilen Oltu Kalesi’nin iç kısmında bulunan tarihi hamam da görülmeye değerdir.

Kale, haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Tortum Kalesi

Tortum ilçesinde bulunan Tortum Kalesi, şehir merkezine 65 km uzaklıktadır. Ulaşım, D-950 Karayolu üzerinden sağlanmaktadır.

Tortum’a 15 km uzaklıktaki Kale Köyü sınırları içerisinde yer alan Tortum Kalesi’nin ne zaman inşa edildiği ve kim tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Mimarisi, Orta Çağ mimarisinin özelliklerini yansıtmaktadır.

Surlarla çevrili bu tarihi kulenin bazı duvarları günümüzde hala oldukça iyi durumdadır.

Tortum Kalesi, haftanın her günü ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

Yusuf Ziya Köşkü

Yakutiye ilçesinde Köşk Mahallesi’nde bulunan Yusuf Ziya Köşkü, merkeze 30 km uzaklıktadır. Ulaşım, D-950 Karayolu üzerinden sağlanmaktadır.

16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu döneminde Erzurum Valisi olarak görev yapan Yusuf Ziya Paşa’nın emriyle yapılan Yusuf Ziya Köşkü, “yeşil cennet” olarak da bilinmektedir. Bazı tarihi kaynaklarda “sefa bulunacak yeşil yer” olarak tanımlanmıştır. İnşa edildiği dönemde, bahçesinde büyük bir havuzun olduğu söylenmektedir.

İki katlı ve dikdörtgen planlı bir yapı olarak inşa edilen köşkün çatısında bir güvercin evi de bulunmaktadır.

Bahçesinde çok çeşitli ağaçların ve yemyeşil manzaraların bulunduğu bu tarihi konak, şehrin kültürel varlıklarından biri olarak turizme kazandırılmaya ihtiyaç duymaktadır.

İç kısmını görmek mümkün olmasa da, asırlardır ayakta kalan bu tarihi konak, özellikle tarih meraklılarının ilgisini çekmektedir.